Skip to main content

Gebouwde omgeving

‘Architectuur in Nederland – Jaarboek 2024/2025’ is gelanceerd. In de 38ste editie van het Jaarboek borduurt de redactie voort op de losse eindjes van vorig jaar. Want ook in 2024/2025 drukt duurzaamheid, hergebruik en bestaande bouw een steeds diepere stempel op nieuwe architectuur. Om dit goed te illustreren, zijn de projecten geperiodiseerd naar hun historische context: van de Oude Stad tot de wederopbouwperiode, en van afgeschreven architectuur tot Nieuw Nederland.

Naast de projecten produceerde de redactie – bestaande uit Uri Gilad (Office Winhov), Stephan Petermann (MANN en VOLUME) en Annuska Pronkhorst (Crimson Historians & Urbanists) – ook drie essays. Zij stippen duurzaamheid in de architectuur verschillende malen nadrukkelijk aan.

In het essay ‘Zijn we nog relevant?’ gaat de redactie op een tour d’horizon langs West-Europese jaarboeken van dit jaar met de vraag: hoe staat Nederland er vanaf de grens bekeken voor? Hoe relevant zijn we nog? Het resultaat is een interessante vergelijking tussen de jaarboektradities in Vlaanderen, Duitsland, Spanje, Frankrijk en Zwitserland. Tussen de duurzame en sociale woningbouw, houtconstructies en hergebruik is het lastig om de Nederlandse architectuur te onderscheiden van onze buren. Is het na alle nationale jaarboeken tijd voor een West-Europees jaarboek?

In combinatie met natuur

Fotograaf Rubén Dario Kleimeer richt zijn lens op de relatie tussen nieuw ontworpen natuur en architectuur: strak gemanicuurde landschappen, glooiende wadi’s, pergola’s en netwerken van staaldraden aan gevels. Rubén brengt het ontluikende groen in relatie tot de gebouwde omgeving en de mensen die er zich in bewegen op beeld vast. In het essay ‘Zijn we al duurzaam?’ duikt de redactie in de wereld van duurzaam ontwerpen én bouwen. Eén lijn trekken in de talloze systemen en methodes betreft duurzaamheid lijkt een onmogelijke opgave. Daarbij wordt de vraag gesteld of deze regels en certificaten daadwerkelijk helpen, of vooral afleiden van de essentie. Dreigen we door onze focus op ‘groen’ de levensduur en bestendigheid van gebouwen uit het oog te verliezen?

Annuska Pronkhorst meent: “Het is boeiend wat de editie 2024-2025 latere generaties ontwerpers en onderzoekers zal leren wanneer deze het Jaarboek over pakweg zestig jaar doorbladeren. Zal men grinniken over de kinderlijke naïviteit waarmee we destijds dachten de wereld te redden? Of is de stemming grimmiger, schudt men diep teleurgesteld het hoofd over de ongekende ecocide die willens en wetens werd gepleegd? Zal de bouw tot in zijn diepste kern zijn veranderd. Is de betonnen baksteenindustrie tot stilstand gekomen en hout, bamboe, hennep en stro het devies? Zijn de boerenakkers met massaveeteelt en monocultuurgewassen veranderd in uitgestrekte landschappen met productiebossen en wuivende hennep?”

Projecten 2024/2025:

  • Groothuijse de Boer architecten | Twee woongebouwen in Hattem
  • HILBERINKBOSCH architecten & Bedaux de Brouwer Architecten | Amadeiro
  • Ibelings van Tilburg architecten | Renovatie Gentiaanbuurt
  • Dok architecten | De Dame
  • Zecc Architecten | De Vasim
  • Studio Akkerhuis | Meelpakhuis
  • WDJARCHITECTEN & Renner Hainke Wirth Zirn Architekten | Pakhuis Santos
  • Buro NØRD Architectuur | Penitentiaire winkel PI Vught
  • Atelier Tomas Dirrix | Trappenhuis
  • NEXT architects | Servicestation Verzetslaan
  • Geurst & Schulze architecten | Jacob Geelbuurt
  • Studio Nauta & Vanschagen Architecten | Schools in a Park
  • Bedaux de Brouwer Architecten | Kantongerecht Tilburg
  • Martens, Willems & Humblé | Miller
  • Powerhouse Company | Marga Klompégebouw
  • V8 Architects | Philips Headquarters
  • Monadnock | Volante
  • De Zwarte Hond | Herta Mohrgebouw
  • Popma ter Steege Architecten | Kantoor vol Afval
  • Civic Architects | Gorlaeus Collegezalen
  • Buitenplaats Koningsweg | 9 projecten*
  • Koen van Velsen architecten | Huis op Zuid
  • Van Wageningen Architecten | VWS / RIVM
  • Team V Architectuur | Mediavaert DPG Media
  • UNStudio | Booking.com City Campus
  • Marc Koehler Associates | Republica
  • WE architecten & Paul de Ruiter Architects | Lloyd Yard 

Negen folly’s:

  • Sander van Schaik i.s.m. Robert-Jan de Kort | Verblijf onder de Radar
  • KRAFT architecten | Kleine Kapel
  • i29 Architects & NAMO Architecture | Buitenverblijf Nest
  • Korteknie Stuhlmacher architecten | de Spothut
  • Space Encounters | Dolmen
  • JCRARCHITECTEN | Kazemat Koningsweg
  • opZoom architecten bv | Folly de Ooggetuige
  • KRAFT architecten | Hooimijt
  • Studio Architectuur MAKEN | Folly BAT
— 05 juni 2025 —