Nooit gebouwde ontwerpen van Frank Lloyd Wright

The Illinois was een superhoge wolkenkrabber die Frank Lloyd Wright in 1956 bedacht voor de stad Chicago. Het laat goed zien hoe Wright anders dacht over gebouwen. Wright wilde dat The Illinois ongeveer 1,6 kilometer hoog zou worden. Het zou verreweg het hoogste gebouw ter wereld zijn geweest. Hij stelde zich een slank, smaller wordend gebouw voor met 528 verdiepingen.

De kern van het gebouw zou een enorme betonnen pilaar zijn. Vanuit die pilaar zouden de vloeren naar buiten steken, zodat de ramen aan de buitenkant van het gebouw zaten. Zo had je overal een vrij uitzicht. Wright zag het gebouw als een verticale stad, waar je alles kon vinden: kantoren, appartementen, winkels, scholen en parkeerplaatsen. Hij dacht zelfs aan atoomenergie voor het gebouw en speciale liften voor de vele mensen.

Voor zakenman Huntington Hardford ontwierp de architect, samen met zijn zoon Lloyd Wright, in 1947 een complex met meerdere gebouwen die in de Hollywood Hills gebouwd moest gaan worden. Wright stelde een spectaculair plan voor Runyon Canyon Park voor. Het was niet zomaar één huis, maar een compleet resort met verschillende delen, waaronder een Cottage Group Center met terrassen die de heuvels zouden volgen. Er waren ook plannen voor een Huntington Hartford House, een Sports Club and Play Resort en zelfs stallen en een hotel. Wrights idee was om een plek te creëren waar luxe en natuur naadloos in elkaar overliepen, met uitkragende terrassen en tuinen die zich aanpasten aan het landschap. Hij wilde de ene kant van de canyon omtoveren, terwijl de andere kant natuurlijk bleef.

Uiteindelijk liet Hartford wel een zwembadpaviljoen en een zwembad door Lloyd Wright (de zoon) ontwerpen en bouwen op het terrein, wat een kleiner, maar tastbaar stukje van de oorspronkelijke visie was.

In 1958 kreeg Frank Lloyd Wright de opdracht om een kapel te ontwerpen voor de Universiteit van Oklahoma. Dit project, bekend als de Trinity Chapel is een prachtig voorbeeld van Wrights unieke manier van denken over religieuze gebouwen en zijn voorkeur voor geometrische vormen.

Wright stelde een opvallend driehoekig gebouw voor. Dit was geen toeval; de driehoek symboliseert de Heilige Drie-eenheid, wat perfect paste bij de naam van de kapel. Het ontwerp omvatte zigzagpaden die naar het gebouw leidden en een slanke, groene spits die omhoog rees. Binnenin zou het licht op een bijzondere manier door glas-in-loodramen vallen, wat een serene en inspirerende sfeer creëerde.

Helaas kwam het project niet van de grond. Er was een misverstand tussen Wright en zijn opdrachtgever: de opdrachtgever wilde een uitbreiding van de universiteit, terwijl Wright een op zichzelf staand, iconisch gebouw in gedachten had. Daardoor werd de kapel nooit gerealiseerd.

Het Pauson House was een bijzonder huis dat Frank Lloyd Wright ontwierp voor de familie Pauson. Het lag in de woestijn van Arizona, vlakbij Taliesin West, Wrights eigen winterverblijf. Gebouwd in 1940, was het een prachtig voorbeeld van hoe Wright zijn ideeën over architectuur liet samensmelten met het landschap.

Wright gebruikte lokale materialen zoals rotsen en hout om het huis perfect in de woestijnomgeving te laten passen. Het had de typische horizontale lijnen en uitkragende daken die kenmerkend zijn voor zijn “Organische Architectuur”. Het idee was dat het huis zou ‘groeien’ uit de grond, net als de planten en rotsen eromheen. Grote ramen en open ruimtes zorgden ervoor dat de bewoners konden genieten van het weidse uitzicht en de natuurlijke lichtinval.

Helaas kende het Pauson House een tragisch einde. In 1942, slechts twee jaar na de voltooiing, brak er brand uit. Het vuur vernietigde een groot deel van het huis. Alleen de stenen muren en open haarden bleven over, als stille getuigen van wat ooit een meesterwerk was.

Toen Frank Lloyd Wright in de jaren ’20 van de vorige eeuw nadacht over de groeiende steden, kwam hij met een verrassend modern plan voor de National Life Insurance Company Building in Chicago. Dit gebouw laat zien hoe Wright experimenteerde met wolkenkrabbers en nieuwe bouwmaterialen.

Wright stelde een 25 verdiepingen tellende toren voor die volledig bedekt zou zijn met glas en koperen panelen. Het was een radicaal idee voor die tijd, waarin veel hoge gebouwen nog zware stenen gevels hadden. Dit ontwerp was veel lichter en meer open, en Wright wilde hiermee zorgen voor veel natuurlijk licht en goede ventilatie binnenin. Hij zag het gebouw voor zich als een eerbetoon aan zijn mentor, Louis Sullivan, die bekend stond als de vader van de wolkenkrabbers.

De vorm van het gebouw was uniek, met vier bijna identieke vleugels die uit een centrale kern staken. Dit zou zorgen voor veel hoekige ruimtes en uitzichten. Het ontwerp stond in schril contrast met de meer traditionele kantoorgebouwen die toen werden gebouwd en was zijn tijd ver vooruit in het gebruik van gordijnmuren (waarbij de buitenkant geen dragende functie heeft).

Het Lea House is een van Frank Lloyd Wrights minder bekende, maar net zo fascinerende ontwerpen. Het werd in 1947 ontworpen voor de familie Lea en was bedoeld voor een locatie in de woestijn van Arizona, vlakbij de stad Phoenix. Dit huis toont perfect Wrights meesterlijke aanpassing aan het woestijnlandschap.

Wright stelde zich een huis voor dat naadloos zou opgaan in de omgeving, met zijn typische organische architectuur. Het ontwerp bestond uit een reeks uitnodigende, open ruimtes die rond een centrale binnenplaats waren georganiseerd. Grote glazen wanden en strategisch geplaatste ramen zouden zorgen voor een overvloed aan natuurlijk licht en een onbelemmerd uitzicht op de woestijn. Wright wilde dat het huis niet alleen de bewoners zou beschermen tegen de hitte, maar hen ook zou verbinden met de ruwe schoonheid van de natuur.

De materialen zouden lokaal zijn, met veel gebruik van natuursteen en hout, waardoor het gebouw een warme, aardse uitstraling kreeg. Het Lea House was bedoeld als een toevluchtsoord, een plek waar de bewoners in harmonie konden leven met de uitdagende, maar prachtige woestijnomgeving.

In 1925 kreeg Frank Lloyd Wright een intrigerende opdracht van zakenman Gordon Strong: ontwerp een bestemming op de top van Sugarloaf Mountain in Maryland. Wright kwam met een van zijn meest ongewone en visionaire ideeën: de Gordon Strong Automobile Objective. Het was bedoeld als een plek waar mensen met hun auto naartoe konden rijden voor een unieke ervaring, een soort observatiepunt op wielen.

Wright stelde een gigantisch spiraalvormig bouwwerk voor dat de bergtop zou domineren. Bezoekers zouden met hun auto omhoog rijden langs een reeks spiraalvormige hellingen, totdat ze de top bereikten. Daar zou een rond gebouw staan met openluchtterrassen, uitzichtpunten en misschien zelfs een restaurant of een planetarium. Het hele concept draaide om de beleving van de reis én de bestemming, en om het omarmen van de opkomst van de auto.

Dit ontwerp was een voorloper van Wrights latere en beroemdere spiraalvormige gebouw, het Solomon R. Guggenheim Museum in New York. Je ziet dezelfde ideeën over een vloeiende, doorlopende ruimte en een gebouw dat je omhoog leidt. De materialen zouden robuust en natuurlijk zijn, passend bij de bergachtige omgeving.

Dit huis, bedoeld voor een zeer specifieke locatie, zou direct tegen de zijkant van een steile klif in Paso Robles, Californië, worden gebouwd. Wright ontwierp het rond 1930, en het is een meesterlijk voorbeeld van zijn vermogen om architectuur naadloos te laten samensmelten met een extreme omgeving.

Wright stelde zich een huis voor dat letterlijk uit de klif zou steken en de helling zou omhelzen. Het plan omvatte een reeks horizontale terrassen en balkons die de natuurlijke contouren van de klif zouden volgen. Grote glazen wanden moesten zorgen voor een adembenemend uitzicht over de vallei beneden, terwijl het interieur van het huis zou worden verlicht met indirect licht dat door strategisch geplaatste openingen naar binnen viel. Het idee was om het huis een gevoel van zowel bescherming als openheid te geven.

De constructie zou gebruikmaken van materialen die de ruwheid van de klif weerspiegelden, zoals gewapend beton en lokale steensoorten. Het was een complex en technisch uitdagend ontwerp, dat de grenzen van de destijds beschikbare bouwtechnieken zou hebben verlegd.

In de jaren 1920 waagde Frank Lloyd Wright zich aan een onverwacht project: het ontwerpen van een school voor het Rosenwald Fund. Dit fonds, opgericht door zakenman Julius Rosenwald, hielp bij het bouwen van duizenden scholen voor Afro-Amerikaanse kinderen in het gesegregeerde zuiden van de Verenigde Staten.

Wright’s ontwerp voor de Rosenwald School was bedoeld voor het Hampton Normal and Agricultural Institute in Virginia, een invloedrijke instelling voor Afro-Amerikaanse studenten. Hij stelde een gebouw voor dat “warmer in kleur en vorm” moest zijn en “dichter bij het hart” van de Afro-Amerikaanse gemeenschap. Dit was een afwijking van de meer utilitaire ontwerpen die destijds vaak voor Rosenwald-scholen werden gebruikt.

Zijn plan was ambitieus, met kenmerken die verder gingen dan de standaard school. Het concept van Wright omvatte mogelijk een binnenplaats met een zwembad en zelfs een podium. Hij experimenteerde met betaalbare bouwtechnieken en het gebruik van materialen zoals beton en natuursteen. Wright geloofde sterk in onderwijs dat individualiteit bevorderde en de democratische solidariteit versterkte, en zijn ontwerp weerspiegelde dit.

Het E.A. Smith House uit 1922 was bedoeld voor een heuvelachtig, bebost gebied in Piedmont Pines, bij Oakland, Californië. Dit huis toont Wrights voortdurende experimenten met architectuur die harmonieert met de natuurlijke omgeving, zelfs in een minder traditionele context dan zijn bekende Prairie-huizen.

Wright stelde een huis voor dat ontworpen was om op te gaan in het boslandschap, met een opvallend gebruik van hout en een structuur die de indruk wekte van een moderne blokhut of een verfijnde tent. Het ontwerp had een kenmerkende ‘Tipi’-vorm voor de leefruimtes, wat zorgde voor hoge plafonds en een gevoel van ruimtelijkheid. Grote ramen en openingen waren gepland om overvloedig licht binnen te laten en de verbinding met de omringende pijnbomen te maximaliseren.

Dit project was een verdere ontwikkeling van ideeën die Wright eerder had verkend voor de ongebouwde Lake Tahoe Summer Colony – een grootschaliger plan voor vakantiehutten. Bij het E.A. Smith House bracht hij deze concepten naar een residentiële schaal, met een uitgestrekte vleugel voor extra slaapkamers, terwijl het woon- en eetgedeelte de kenmerkende ‘Tipi’-vorm behield die zo harmonieus samenging met de omringende bomen.