Spectaculair fresco ontdekt in Pompeii
De catastrofale uitbarsting van de Vesuvius in het jaar 79 na Christus begroef de bruisende Romeinse havenstad Pompeii onder een immense laag van as en puin. Deze natuurramp, die ook het naburige Herculaneum trof met een verwoestende kracht heeft ironisch genoeg een uniek tijdcapsule gecreëerd. Sinds de eerste opgravingen in 1748 zijn talloze ontdekkingen gedaan die ons een ongeëvenaard inzicht geven in het dagelijkse leven, de kunst en de cultuur van de Romeinse samenleving van bijna tweeduizend jaar geleden.
De dikke laag vulkanische as, die de stad bedekte, heeft eeuwenlang gefungeerd als een beschermende cocon, waardoor delicate fresco’s en structuren bewaard bleven. Recentelijk is een opmerkelijke fresco blootgelegd in een banketzaal, een fraaie getuige van het artistieke niveau van de inwoners van Pompeii. Deze ontdekking, door het Italiaanse Ministerie van Cultuur omschreven als een venster op de mysteries van Dionysus in de klassieke wereld, werpt nieuw licht op de religieuze praktijken en de artistieke expressie van die tijd.
Huis van Thiasos
Het grootschalige geschilderde fries, door archeologen aangeduid als het “huis van Thiasos”, toont de processie van Dionysus, de god van de wijn, vergezeld door saters en bacchantes, ook wel maenaden genoemd. Deze figuren worden afgebeeld in een dynamische mix van dans en jacht, wat de dualiteit van hun aard benadrukt. In het centrum van de compositie zien we een vrouw, begeleid door Silenus, de oude metgezel en leermeester van Dionysus, die een fakkel draagt. Volgens het Ministerie van Cultuur is deze vrouw een initiand, een sterfelijke die via een nachtelijk ritueel wordt ingewijd in de mysteries van Dionysus, de god van dood en wedergeboorte die zijn volgelingen hetzelfde belooft.
Dit indrukwekkende schilderij, dat zich uitstrekt over drie muren van een gebouw in de zogenaamde Regio IX wijk, is een voorbeeld van een “megalografie”, een term afgeleid van het Griekse woord voor “groot schilderij”. Deze reeks schilderijen met bijna levensgrote figuren, gedateerd tussen 40 en 30 voor Christus, was al bijna honderd jaar oud toen de Vesuvius uitbarstte. Archeologen classificeren de Romeinse en Pompeiaanse schilderkunst doorgaans in vier chronologische perioden of stijlen: incrustatie, architectonisch, ornamentaal en ingewikkeld. Het nieuwe banketzaalvoorbeeld wordt beschouwd als een representatie van de tweede stijl, waarin figuren of tableaus worden ingelijst binnen nissen en trompe-l’œil-composities. Opmerkelijk is dat alle figuren op sokkels zijn afgebeeld “alsof het standbeelden waren”, terwijl hun bewegingen, gelaatsuitdrukkingen en kleding hen zeer levendig doen lijken.
Nog meer te ontdekken
De onderzoeken in de Regio IX wijk, die ongeveer 3.200 vierkante meter beslaat, begonnen twee jaar geleden. Tot nu toe heeft de opgraving van het volledig begraven blok twee atriumhuizen, die al gedeeltelijk in de 19e eeuw waren onderzocht, twee werkplaatshuizen, enkele woonkamers van een grote domus, een zwarte zaal met scènes uit de Trojaanse sage en een heiligdom met een zeldzame blauwe achtergrond onthuld. Meer dan 50 nieuwe kamers zijn geïdentificeerd, maar er is nog veel meer te ontdekken.
Terwijl archeologen geleidelijk de oude vulkanische resten blootleggen, blijven nieuwe vondsten ons begrip van het oude Romeinse leven verbazen en inspireren. De archeologische site van Pompeii is open voor publiek, waardoor iedereen de kans krijgt om een stap terug in de tijd te zetten en de vergeten pracht van deze antieke stad te ervaren. De website van het Archeologisch Park van Pompeii biedt bovendien een schat aan informatie voor wie dieper in de geschiedenis van deze unieke plek wil duiken.
