CEO Vandersanden: "Het systeem van emissierechten is een belasting op lokale industrie"

‘Together to Zero’

‘Together to Zero’ luidt onze missie bij Vandersanden: allemaal samen naar nul CO2-uitstoot in 2050. We hebben 30 miljoen euro geïnvesteerd in een fabriek die CO²-negatieve gevelstenen produceert: stenen die geen CO2 meer uitstoten, maar juist opnemen. Daarnaast zetten we ook sterk in op het verder verduurzamen van onze keramische producten en toepassingen. Zo bieden we vandaag een ruimer aanbod aan smallere stenen en strippen aan.

Minder grondstoffen, minder uitstoot. We vervullen onze pioniersrol verder door in onze fabriek in Beek een nieuwe droogtechnologie te gebruiken om energie-efficiënter te werken. We hebben daarnaast volop geïnvesteerd in de eigen productie van groene elektriciteit met zonnepanelen op alle fabrieksdaken en een windmolen. Ook onze prefaboplossingen dragen bij aan deze transitie naar een duurzamere bouw: dankzij toepassing van duurzamere materialen, minder materiaalverspilling en efficiëntie in productie, mankracht en transport ondersteunen we de realisatie van nieuwe duurzame gebouwen en woningen.

Groene pioniersprojecten maken van Vandersanden een koploper in de bouwsector. We blijven de komende jaren volop innoveren en investeren om onze klimaatdoelstelling te halen. Maar we botsen op een systeemfalen.

De race naar groene moleculen
Het grootste obstakel in onze race om CO2-neutraal te worden, is de beschikbaarheid van groene moleculen. Dit zijn energiebronnen die, in tegenstelling tot traditionele fossiele brandstoffen, vrijwel geen broeikasgassen uitstoten tijdens hun productie en gebruik. We moeten de meeste van onze stenen bakken op bijzonder hoge temperaturen. Dat lukt helaas niet volledig met elektrificatie. Om dat op een groene, CO2-neutrale manier te doen, hebben we dus groene moleculen nodig. Zoals waterstof. Dat geldt niet alleen voor ons, maar voor vele industrieën met hoge temperatuurprocessen.

Eén probleem: de beschikbaarheid van die groene waterstof blijft vandaag ver achter bij wat nodig is. Om groene waterstof beschikbaar én betaalbaar te maken, moet Europa massaal investeren in de juiste infrastructuur om waterstof op te wekken en te transporteren.

Zolang dat niet gebeurt, zitten we vast in een Catch-22. Europa paste in het kader van de Green Deal het systeem aan voor emissiehandel (ETS). De gratis emissierechten (“free allowance”) voor de keramische industrie gaan gefaseerd omlaag en verdwijnen volledig in 2035. Tenzij er tegen dan betaalbare groene moleculen op de markt zijn, zit er niets anders op dan meer emissierechten te kopen. En dat belooft een gepeperde factuur te worden: voor Vandersanden alleen loopt het bedrag op tot 25 miljoen euro per jaar.

Een toekomst voor de industrie

Het geld dat ondernemingen betalen om noodgedwongen emissierechten aan te kopen is geld dat ze niet kunnen gebruiken voor investeringen in groene technologie. Zo riskeert de Europese aanpak de energietransitie niet te versnellen, maar net te vertragen.

Ik benadruk: op zich is het idee van emissierechten niet verkeerd. Op voorwaarde dat het systeem dient om spelers te bestraffen die geen stappen richting minder CO² uitstoot nemen of geen alternatieve energiebronnenwillen gebruiken. Maar dus niet als een extra kost die wordt opgelegd ongeacht de vraag of er wel voldoende alternatieven of groene moleculen beschikbaar zijn. Op dat moment wordt het systeem een pure belasting op lokale industrie – net als de tarieven van Trump, waar Europa zo tegen heet te zijn.

Want in dat geval helpen we er de energietransitie niet mee vooruit; en wordt bouwen (en dus ook wonen) nog duurder. Waardoor de woningmarkt nog meer onder druk komt te staan en er steeds meer mensen uit de boot vallen.
Het is hoog tijd dat de lidstaten de druk op Europees niveau opvoeren om de klimaatregels aan te passen. Om de industrie hier bij ons een toekomst te geven, absoluut, maar ook voor de burgers én voor het klimaat zelf. Anders verliezen we drie keer.

Johan Deburchgrave
CEO Vandersanden