Architecten eisen structurele aanpak van misbruik beroepsprocedures
De Pano-reportage De kracht van de klacht van woensdag 16 april toonde scherp aan hoe bouwprojecten in Vlaanderen jarenlang kunnen stilvallen door klachten van individuen of buurtcomités. Dat drijft de woonprijzen verder op. Netwerk Architecten Vlaanderen waarschuwt dat misbruik van beroepsprocedures slechts een symptoom is van een veel groter probleem: een onoverzichtelijk kluwen aan regels dat uitdaagt tot vertraging en misbruik. Zolang dat niet wordt aangepakt, blijft het systeem kwetsbaar.
De reportage toont een duidelijke trend: het aantal bezwaren en beroepen tegen bouwprojecten is de laatste jaren exponentieel toegenomen. Architect Jozef Hessel, die in de uitzending aan het woord kwam, spreekt over een stijging van het aantal beroepen van 10 à 20% naar 60 à 70% in amper vijf jaar tijd.
"De kracht van de klacht wordt schromelijk onderschat. Als één individu een project acht jaar kan blokkeren, dan krijg je een heel groot probleem met betaalbaar wonen. Terwijl de bouwkost sinds 2018 al met 35% is gestegen, blijft kostbare tijd verloren gaan doordat gronden onbebouwd blijven. Dat jaagt de prijzen alleen maar verder de hoogte in."
NAV benadrukt dat het huidige juridische kluwen zulke protesten en vertragingen niet enkel mogelijk maakt, maar soms zelfs uitlokt. Regelgeving is zodanig versnipperd en ondoorzichtig dat wie wil dwarsbomen, altijd wel een argument of hiaat vindt. Echte hervorming moet dus veel breder gaan dan enkel het beroepssysteem: het volledige systeem moet eenvoudiger, transparanter en consequenter worden.
Kernmaatregelen
NAV pleit voor een grondige vereenvoudiging van de regelgeving, met duidelijke, eenduidige kaders op Vlaams niveau. Enkel zo kunnen we rechtsonzekerheid verminderen, interpretatieruimte beperken en klachten reduceren tot hun essentie: inspraak voor wie echt betrokken is.
Daarom schuift NAV volgende kernmaatregelen naar voren:
- Schrap lokale regels die strijdig zijn met Vlaamse beleidskaders.
- Beperk beroepsprocedures tot derden met een rechtstreeks en aantoonbaar belang die reeds bezwaar indienden tijdens het openbaar onderzoek.
- Maak procedures transparanter en overzichtelijker, zodat lacunes of tegenstrijdigheden minder kans maken.
NAV vraagt structurele betrokkenheid in expertencommissie
NAV maakt momenteel deel uit van de klankbordgroep die de Vlaamse regering adviseert over de hervorming van de omgevingsvergunning, een traject onder leiding van minister Jo Brouns. Maar de organisatie pleit voor een stevigere rol.
“Architecten zijn de enigen die een omgevingsvergunning kunnen indienen. We kennen het systeem van binnenuit en zien waar het fundamenteel misloopt,” besluit Jozef Hessel. “We willen dus meer zijn dan een klankbord. Laat ons als experten mee aan tafel schuiven, zodat we vanuit de praktijk mee richting kunnen geven aan échte hervormingen.”
